گزارش تحلیلی «انتخاب» از نخستین مناظره 6 کاندیدای ریاست جمهوری

گزارش تحلیلی «انتخاب» از نخستین مناظره 6 کاندیدای ریاست جمهوری؛

ماموریت چند سطحی جهانگیری / چرا روحانی صبر پیشه کرده؟ / قالیباف؛ پیغام به اصولگرایان و قطب سازی در مناظره / رئیسی؛ عدم جدال مستقیم با روحانی؛ سرمایه گذاری روی سفرهای استانی+نمودار

«دقایق سازنده» پشت سر گذاشته می شود و تعیین کنندگی «پیش آمد ها» به بالاترین سطح خود رسیده است . هر کس کاراکتری برای خود برگزیده و برندینگ منحصر به فردی خلق کرده است . هم حسن روحانی شبیه سال ۹۲ نیست و هم محمد باقر قالیباف برای خود طرحی تازه ریخته است . هم اسحاق جهانگیری پدیده روز مناظره شده و هم کاراکتر انتخاباتی سید ابراهیم رییسی تحلیل ها و پیش بینی های اهل سیاست را بر هم زده است. این وسط حتی حرف های مصطفی هاشمی طبا هم که کاملا ذات تکنوکرات بودنش را به نمایش گذاشته بود شنیده شده است.

 

 

سید ابراهیم رییسی؛ غیر منتظره، متفاوت

او برای اولین مناظره خلاف تصور اهل تحلیل ظاهر شد. شاید انتظار بود که او از همین مناظره اول به عنوان نخستین ظهور رسانه ای این چنینی اش تلاش کند تا قطب این انتخابات شود . تصور این بود که او در کنار محمد باقر قالیباف با رقابت هیجانی دوقطب این انتخابات شوند و انتخابات با ضلع دیگرش یعنی حسن روحانی به صورت سه قطبی دنبال شود. او اما نخواست وارد چنین میدانی از رقابت با این شمایل اش شود . او به گونه ای دیگر به این ماجرا نگاه می کند . آنالیز رفتار انتخاباتی او می تواند این گزاره ها را در اختیار ما قرار دهد :

۱-او رای خود را از کنار این مناظره ها دنبال نمی کند . بیشتر از هر چیزی به کمپینی که فراهم کرده امیدوار است و تلاش می کند تا با تداوم سفرهای استانی ، استفاده از بدنه ایدئولوژیک اصولگرایان و یاری جستن از برخی وزرای احمدی نژاد برای جذب رای بدنه این بخش از جامعه برای خود رای جمع کند .

۲-او تلاش می کند از خود وجهه یک کاراکتر آرام ، منطقی و بدون حاشیه را به نمایش بگذارد . 

۳-بنا ندارد تا با حضور در مجادله های دو به دو و انجام «تک» های سنگین، هزینه  «پاتک» را بپردازد . 

۴-او حمایت جامعه مدرسین را کسب کرده و این خبر خوبی برای او بود آن هم درست زمانی که سوار بر خودروی خود سازمان صدا وسیما را ترک می کرد . 

۵-در مناظره بار دیگر شعارش در مورد سه برابر کردن یارانه ها را تکرار کرد و تلاش کرد تا از تلویزیون هم برای رسانه ای کردن این ایده خود استفاده کند .  این یعنی اینکه او همچنان جامعه هدف خود را طبقه محروم می داند و برخلاف قالیباف اصلا تلاش نکرد تا روی طبقه متوسط متمرکز شود .

در مجموع به نظر نمی رسد که سید ابراهیم رییسی در همین کاراکتری که روز جمعه مشاهده شد به صورت مطلق باقی بماند . او حتما شیب انتقاداتش از دولت و حسن روحانی را بیشتر خواهد کرد. 

اسحاق جهانگیری ؛ ماموریت آقای معاون اول

حتی در میان اصولگرایان هم این گزاره که جهانگیری پدیده این مناظره بوده قابل تایید است . او البته همان وقت که در انتخابات ثبت نام کرد واجد چنین خصوصیاتی در مناظره دانسته شد اما شاید کمتر کسی گمان می برد که هم تب مناظره اول این چنین بالا رود و هم اسحاق جهانگیری تا این حد با رقیب خود هماوردی داشته باشد . 

او کاملا آماده بود . برای سکانس های مختلف این مناظره برنامه داشت و دقیقا می دانست چه می کند . اگر بنا باشد با ریخت شناسی رفتار او در مناظره دیروز به آنالیز استراتژی و راهبرد او بپردازیم می توانیم آنها را اینگونه ردیف کنیم :

۱-او در همان دیالوگ های نخستین نشان داد که بنا دارد در بخشی از وقت خود سخنگوی دولت باشد و در شرایطی که اقدامات کابینه در حوزه های مختلف به نقد کشیده می شود او اقدامات دولت را در این بخش ها یادآوری کند . اعداد ارقامی که او در این بخش اعلام می کرد غالبا در همین کانتکس جا می گیرد.

۲-جهانگیری البته ماموریت مهمتری داشت . او می دانست به صورت طبیعی همه در مناظره حسن روحانی را رقیب اصلی خود می دانند . او خود را برای پاسخگویی به سید ابراهیم رییسی و محمد باقر قالیباف آماده کرده بود ؛ ابراهیم رییسی وارد چالش با روحانی نشد جهانگیری هم بی جهت او را وارد مجادلات نکرد . 

۳-اگر مناظره دیروز را با یک مسابقه کشتی قیاس کنیم اسحاق جهانگیری دقیقا می بایست با جلب توجه حریف اجازه نمی داد که حریف ، به کنده کشی از روحانی بپردازد . او میان خود و حریف سایش شدید ایجاد می کرد و روحانی را در حاشیه امن قرار می داد . او تمام تلاشش این بود که دیسیپلین حسن روحانی به عنوان رییس جمهور شود و او فقط در مواقع بسیار حاد به دفاع از خود بپردازد .

۴-جهانگیری البته از زبان بدن خود هم بهتر از سایر نامزدها استفاده کرد . نگاه به حریفان ، نگاه به حسن روحانی و خنده هایی با هدف ایجاد بازی روانی .

۵-او البته تلاش کرد اینگونه نشان دهد که هر نوع مواجهه با روحانی و خودش هزینه بالایی دارد تا در مناظره بعدی حریفان حاضر در رقابت سطح افشاگری و یا مجادله را با احتساب همین مولفه تنظیم کنند . 

محمد باقر قالیباف؛ کاراکتر متفاوت

این محمد باقر قالیباف که در رسانه ملی روز گذشته دیده شد حتما تفاوت های زیادی دارد با قالیبافی که در سال ۸۴ و ۹۲ شاهدش بودیم . او این بار یک کاراکتر جدید برای خود ساخته است . با یک برندینگ ترکیبی آمده و از همین ابتدا تلاش کرده تا خودش را به قطب اصلی مقابل روحانی تبدیل کند .

راهبرد و استراتژی او که در مناظره دیروز عملیاتی شد شاید در این گزاره ها قابل تجمیع باشد :

۱-او بی مهابا به خط می زد و بیشترین استفاده را از عنصر چالش برانگیزی استراتژی مبارزاتی اش انجام می داد.

۲- بارها روحانی را خطاب قرار داد و او را با مردمی که به تلویزیون چشم دوخته بودند روبه رو می کرد . 

۳-تلاش کرد تا با طعنه های پی در پی به اسحاق جهانگیری، او را فردی پوششی و نه رقیب اصلی اش قلمداد کند . اصرار او بر این راهبرد با پاسخ تند جهانگیری مواجه شد . شاید او نباید چندان جهانگیری را تحریک می کرد تا همچنان روحانی رقیب اصلی اش باقی بماند. در این صورت او به جای مواجهه با دو رقیب با یک رقیب به ادامه مناظره می پرداخت. 

۴-او البته از مناظره دیروز یک دستاورد هم داشته است . او توانسته خود را به عنوان نامزد پیش روی اصولگرایان به  تصویر بکشد آن هم در روزی که سید ابراهیم رییسی تلاش کرد تا در حاشیه و به دور از مجالات باقی بماند .

۵-سیاست او جنگندگی در مناظره ها و مبارزات انتخاباتی و ایجاد چلنج با حسن روحانی است حتی اگر هزینه های زیادی هم در این مورد بدهد . او با تمام توان ریسک سیاسی در پیش گرفته است . 

حسن روحانی ؛ فعلا گذار از ۹۲

شاید کمتر کسی تصور می کرد او را با این کاراکتر در مناظره دیروز ببیند . حسن روحانی بسیار سنگین وارد سالن انتظار شد؛ چندان با نامزدهای رقیب گرم نگرفت و تلاش کرد تا سطح بالای سیاسی خود را به عنوان یک رییس جمهور به رخ رقبا بکشاند . 

وضعیت او در انی مناظره را می توان اینگونه به تصویر کشید :

۱-او در این مناظره با میرسلیم و هاشمی طبا در شرایطی مواجه شد که آنها چندان تمایلی به چالش با او نداشتند . حتی مصطفی هاشمی طبا بارها به کمک او آمد و وقتی رقبا از چند برابر کردن یارانه سخن گفتند و ایجاد میلیونی شغل، او نسبت به بزرگ شدن دولت هشدار داد. هاشمی طبا برای حسن روحانی در نقش یک تکنوکرات آشنا به امور بوروکرایتک ظاهر شد .

۲-روحانی با ابراهیم رییسی در شرایطی مواجه شد که هیچ چالشی از سوی او متوجه خودش نشد و تنها در حد یک طعنه مختصر آن هم در زمان وقت اضافه که در مورد اپوزیسیون شدن دولت های وقت سخن گفته شد. روحانی هیچ تمایلی نداشت که با چالش بی ثمر با ابراهیم رییسی برای خود قطب دیگری در کنار قالیباف ایجاد کند . اسحاق جهانگیری هم دقیقا هم راستا با این استراتژی تحرک سیاسی داشت .

۳- همه این ها باعث نشد که روحانی در مناظره بدون چالش باشد . او با محمد باقرقالیباف گفت و گوی های دو نفره داغ و جنجالی داشت . یک دوقطبی شکل گرفت که یک سمتش قالیباف بود و سمت دیگرش زوج روحانی و جهانگیری . روحانی برای این اتفاق یک برنامه طراحی کرده بود . شان رئیس جمهوری اما شانه های روحانی را سنگین کرده بود و نمی توانست وارد جدل و ... شود، به همین منظور به جهانگیری این ماموریت را داده بود که بار این چالش را بر دوش کشیده تا او ناچار نباشد از همین ابتدای کار در قامت روحانی سال ۹۲ ظاهر شود. 

به هیچ وجه نمی توان گفت که این مناظره یک رقابت سه قطبی بوده است . این رقابت حتما دوقطب داشته است . یک سر آن محمد باقر قالبیاف است و سر دیگر آن هم اسحاق جهانگیری و حسن روحانی هستند . به نظر می رسد اما شکل انتخابات به همین صورت باقی نماند . حتما سید ابراهمی رییسی هم یک پلن برای ادامه رقابت دارد . این استراتژی شکل بازی را تغییر خواهد داد .